Reading time: 3 minutes
Author:
R.v.D. vraagt:
Ik ben projectmanager en werk sinds anderhalf jaar als freelancer bij een hightechbedrijf in de regio Eindhoven. Ik heb het er goed naar mijn zin. Ook mijn baas is tevreden. Zo tevreden zelfs dat hij me een vaste aanstelling heeft aangeboden. Ik zie daar wel positieve kanten aan, maar het betekent wel dat ik flink achteruitga in salaris. Ik verdien nu namelijk 120 euro per uur, maar dat wil mijn nieuwe baas natuurlijk nooit betalen als ik in vaste dienst ben. Is het niet mogelijk dat ik enkele arbeidsvoorwaarden inlever tegen een hoger salaris? Zo heb ik geen interesse in kinderopvang omdat ik geen kinderen heb en wil. Dat kan dus uit het pakket.
De headhunter antwoordt:
Een cao kun je niet zomaar buiten werking stellen. Dat zou het hele stelsel overhoop gooien. Je wens is alleen te realiseren als de keuzemogelijkheid in een soortement van ’cafetariastelsel‘ in de cao is vastgelegd. Leuk idee voor de komende cao-ronde, dat wel.
Je vestigt wel de aandacht op een actueel fenomeen: het freelancen. Wellicht goed om eens in te zoomen. Een software-engineer die in loondienst 50 tot 65 duizend euro per jaar verdient, kan als freelancer gemakkelijk een omzet maken van 90 tot 120 duizend euro. ’Dat ziet er gezond uit‘, hoor ik velen al zeggen. Toch zitten er een aantal haken en ogen aan het vrije ondernemerschap die je je goed moet realiseren.
Ten eerste draag je als ondernemer risico. Wanneer je omzet tegenvalt, is er niemand die je opvangt. De WW is alleen van toepassing op werknemers. Wanneer je arbeidsongeschikt wordt en je bent niet verzekerd, dan heb je een probleem. Dit is een kostbare verzekering en het is verlokkelijk dit maar over te slaan. Om je relatie met de Belastingdienst soepel te laten verlopen, zul je een accountant moeten nemen. Dat is niet gratis. Ook moet je rekenschap geven van het Nederlandse rechtssysteem. Met alle regelgeving moet je je goed juridisch laten adviseren. Je raadt het al: ook dat kost geld. Je krijgt te maken met het vereiste van de Verklaring Arbeidsrelatie (Var). De meeste opdrachtgevers zullen namelijk van je eisen dat je hierover beschikt. De Var verklaart dat je geen arbeidsrelatie hebt en is verkrijgbaar bij de belastingdienst.
Hoewel het onderscheid tussen ondernemerschap en werknemerschap duidelijk lijkt, is dit in de praktijk vaak lastig te beoordelen. Zelfstandigen die voornamelijk opdrachten krijgen van hun oude werkgever, kunnen in de problemen komen. De fiscus kan namelijk oordelen dat er wel degelijk sprake is van een gezagsverhouding, zodat een dienstbetrekking wordt aangenomen.
Bezit van een Var geeft overigens nog geen zekerheid over de status. Er zijn namelijk meerdere Var-varianten. Een Var-row (resultaat uit overige werkzaamheden) impliceert voor de opdrachtgever juist extra risico dat hij aan loonheffing en betaling van sociale premies is verschuldigd. Dit is ook een risico voor de freelancer. Van de 166 duizend Var-verklaringen die vorig jaar werden afgegeven, betrof het in 38 duizend gevallen een Var-row.
Ten slotte is het niet onbelangrijk dat een ondernemer meerdere opdrachtgevers moet hebben om als zelfstandige erkend te worden. Simpel gezegd geldt dat je over minimaal drie opdrachtgevers moet beschikken. Dit is niet eenmalig maar een blijvend vereiste. Je zult dus aan acquisitie moeten gaan doen. Wanneer je je huidige situatie kritisch zou beschouwen en je toekomstprognose hierin betrekt, zou je wellicht tot geheel andere inzichten kunnen komen.
