Author:
Paul van Gerven is redacteur bij Bits&Chips.
Reading time: 3 minutes
Ik ben jaloers. Dat wil zeggen, als de plannen van Brainport en TNO doorgang vinden. De organisaties stellen voor tweeduizend kenniswerkers te parkeren in tijdelijke innovatieprojecten van maatschappelijk belang. Dit natuurlijk primair om te voorkomen dat ze van de radar zijn verdwenen op het moment dat de hightechindustrie ze weer hard nodig heeft. Volgens mij gaat dat voor de betrokkenen een leuke ervaring zijn.
Waarom? Stel je voor, je baan staat op de tocht. Niet alleen wordt je de ellende van werkloosheid bespaard, ze kloppen bovendien bij je aan om te werken aan een spannend project. Misschien is het wel iets dat net buiten je comfort zone ligt, zoals de Amerikanen dat zo mooi noemen, waardoor je eens een heel andere uitdaging mag oppakken. In je team zijn allerlei achtergronden vertegenwoordigd, daar steek je nog eens iets van op. En als het weer wat beter gaat, mag je gewoon weer terug naar je oude stek.
De plannen van Brainport en TNO zijn een goed signaal. Ze wijzen op het maatschappelijk belang van bèta‘s en laten zien dat de hightech een aantrekkelijke sector is om te werken, vanwege de betrekkelijke baanzekerheid.
Maar de voorstellen zijn niet opgesteld om ingenieurs van de straat te houden, noch om het imago van exacte studies op te poetsen. De belastingbetaler mag wat verwachten voor ruim 200 miljoen euro, ook al is dat betrekkelijk weinig vergeleken met de bedragen die de laatste maanden voorbijkomen. Het is immers de overheid die voor het leeuwendeel van de kosten zal moeten opdraaien (hoe zij daartegenover staat, is bij het ter perse gaan van dit blad nog onduidelijk).
Op het eerste gezicht komen Brainport en TNO voldoende aan deze zorgvuldigheidseis tegemoet. Het is de bedoeling dat de projecten concrete businessactiviteiten opleveren. Deelnemende bedrijven kunnen die in een later stadium oppikken. En anders betaalt een deel zich allicht terug in intellectueel eigendom. Een focus op concrete, commerciële toepassingen geeft de Nederlandse economie een vliegende start als de recessie op zijn einde loopt.
Hier wil de belastingbetaler stevige garanties zien: wat gaan we doen en wie pikt dat na de recessie op? Voorkomen moet worden dat de innovatieprojecten doelloos ronddobberen. Dat vereist stevige leiding- en richtinggevende expertise. Eerst om de juiste mensen op de juiste plek te krijgen en vervolgens om ze het juiste werk te laten doen. Een projectbeschrijving tot op productniveau is daarbij onontbeerlijk, maar veel tijd om die op te stellen, is er niet.
TNO geeft in zijn ’Bestrijd recessie met innovatie‘-plan (Brein) een voortvarende voorzet en definieert vijf thema‘s waaraan per thema een of meerdere projecten hangen. De doelstellingen van deze projecten zijn – in de documenten in bezit van Bits&Chips – reeds vrij aardig uitgewerkt. Zo valt bij het thema ’energie‘ te lezen dat het de bedoeling is flexibele zonnecellen op commerciële schaal te realiseren met een module-efficiëntie van minimaal 10 procent, een kostprijs per wattpiek van maximaal een halve euro en een gegarandeerde levensduur van twintig jaar. Ambitieuze, maar duidelijke taal.
Wat het Brainport-plan betreft, is het echter opletten geblazen. De ideeën van de netwerkorganisatie zijn veel minder concreet. De kenniswerkers moeten op de TU Eindhoven worden gestationeerd, zo valt te lezen, maar wat ze daar concreet moeten doen, is onduidelijk. Het is geen goed idee om ze in te zetten op zuiver wetenschappelijke projecten. Beter is het om researchwensen van deelnemende bedrijven op te pakken. Er zijn er de afgelopen jaren ongetwijfeld nogal wat op de plank blijven liggen. Er mag best een bescheiden deel naar fundamenteler onderzoek gaan, maar het kan niet de bedoeling zijn elke Eindhovense hoogleraar een paar jaar een ’stagiaire‘ of twee te geven.
Brainport – de TUE in het bijzonder – maakt nu goede sier met sympathieke maar amper onderbouwde plannen. Het heeft er alle schijn van dat de Eindhovense universiteit de gelegenheid aangrijpt voor een ongegeneerde pr-campagne. Waarom anders heeft zij het initiatief niet in 3TU- of VSNU-verband gegoten? Zij moet geweten hebben dat de samenwerkende universiteiten er sympathiek tegenover stonden. Nota bene een dag eerder dan Brainport en TNO lanceerde de VSNU een vergelijkbaar idee. Ook NWO deed een duit in het zakje.
Brainport en de TUE moeten nu heel snel een radiostilte in acht nemen en hun huiswerk doen. Hopelijk hoeft het TNO-plan niet te lijden onder dergelijk opportunisme.
