Tijd om te schakelen

Elke week verslechteren de verwachtingen over hoe diep de huidige recessie nog zal gaan en hoe lang die zal aanhouden. De broekriem van de Nederlandse industrie is al geruime tijd flink aangetrokken, om de kosten enigszins in overeenstemming te brengen met de teruglopende inkomsten. De Nederlandse economie is het afgelopen jaar bijna 5 procent gekrompen, terwijl we de jaren daarvoor groeiden met ruim 3,5 procent. We bevinden ons in een ware laagconjunctuur en we blijven krimpen. En op krimp hebben we geen echt succesvol scenario als antwoord in de kast liggen, behalve Keynes misschien. Maar zijn model wordt lastig als de basis van de krimp een financiële crisis is, waarmee geld een zeer schaars goed is geworden.

De stemming onder industriële ondernemers bereikte afgelopen kwartaal dan ook het laagste punt sinds het begin van de metingen in 1985, meldt de site van het CBS. Die ondernemers wisten met elkaar even niets beters dan bezuinigen. Daarmee vingen ze het afgelopen jaar de eerste klappen op.

Volgens de voorspellingen dreigen deze zomer de bezuinigingsdijken door te breken; na dit vakantieseizoen zouden meer serieuze uitvalsverschijnselen van de recessie zich wel eens kunnen gaan manifesteren en hun tol gaan eisen. Hebben de effecten van de recessie zich tot op heden vooral laten voelen op de aandelenbeurzen, nu stromen die effecten ook de reële economie binnen. Als eerste voorbeeld wordt daarbij de bouwwereld genoemd, die vanaf september met lege orderboeken zit.