Warning: Undefined array key "bio" in /home/techwatch/domains/test.bits-chips.nl/public_html/wp-content/plugins/wpcodebox2/src/Runner/QueryRunner.php(126) : eval()'d code on line 13
Author:
Reading time: 3 minutes
Begin januari ging ‘The imitation game’ in Europa in première, een film over het levensverhaal van Alan Turing. Voor veel softwaremensen is dit verhaal gesneden koek. De wiskundige speelde in de Tweede Wereldoorlog een sleutelrol in het ontcijferen van de berichten die de Duitsers met hun Enigma-machine codeerden. De ideeën die hij daarbij opdeed, leidden tot inzichten die de ontwikkeling van de informatica sterk zouden beïnvloeden. Volgens sommige historici heeft het werk van de codebrekers op Bletchley Park de oorlog met twee tot vier jaar verkort en miljoenen levens gespaard.
Turing kreeg echter niet de eer die hem toekwam. Het werk bleef lang geheim, en toen na de oorlog naar buiten kwam dat hij homoseksueel was – destijds illegaal in Groot-Brittannië – kon hij kiezen uit gevangenisstraf of chemische castratie. Hij koos voor de hormoonbehandeling, maar werd daar diep ongelukkig van. Uiteindelijk overleed hij op 41-jarige leeftijd, waarschijnlijk als gevolg van zelfmoord.
‘The imitation game’ is based on a true story; om een soepel en spannend verhaal te kunnen vertellen, wijkt de film soms sterk af van de werkelijkheid. Zolang we dat in het achterhoofd houden, zijn de genomen vrijheden over het algemeen niet storend; concepten zoals de universele Turing-machine kunnen hiermee op een natuurlijke manier worden uitgelegd en de film blijft bijna twee uur lang boeien. Wel hadden deze concepten nog beter uitgediept kunnen worden voor het grote publiek.
De filmmakers hebben echter één rare keus gemaakt die de werkelijkheid wel erg veel geweld aandoet. ‘The imitation game’ beeldt Alan Turing aanvankelijk af als een autist die bijvoorbeeld het concept van humor niet snapt en niet met zijn collega’s overweg kan – eigenlijk dezelfde rol van high-functioning sociopath die acteur Benedict Cumberbatch speelt in Sherlock, de Britse serie over de befaamde detective Sherlock Holmes. Turing jaagt volgens de film zijn collega’s en de legerleiding tegen zich in het harnas door in zijn eentje aan een kostbare machine te sleutelen (in de film Christopher genoemd, naar een jeugdvriend van de wiskundige), terwijl de rest van het team stug doorwerkt met nauwelijks vruchtbare methodes als taalanalyse om de berichten te ontcijferen. Uiteindelijk blijkt Turings machine natuurlijk als enige te werken.
Nu was Turing inderdaad een excentriek persoon. Maar hij was niet onsociaal en de ontwikkeling van de machine (de Bombe, een mechanische brute-forcer) was zeker geen eigenwijs eenmansproject. Turing kan weliswaar worden gezien als de vader ervan, maar het ontwerp was gebaseerd op een bestaand apparaat en de ontwikkeling en bouw waren een gecoördineerde team effort met cruciale bijdrages van andere cryptografen op Bletchley Park. De legerleiding was hier nauw bij betrokken en ondersteunde het initiatief volkomen.
In de zoektocht naar drama zijn de filmmakers duidelijk wat te ver doorgeschoten. Ze raken ook enigszins in de knoop met tegenstrijdigheden in het karakter van Turing en de relatie van het team tot de Bombe. Bovendien komen de andere bekende cryptografen in het team er bekaaid van af – met uitzondering van Joan Clarke, vertolkt door Keira Knightley. Ook wordt de indruk gewekt dat Bletchley Park alleen om een klein team rond Enigma draaide. In werkelijkheid werkten er op de piek negenduizend mensen en was het de geboorteplaats van vele innovaties binnen de cryptografie. Zo werd ’s werelds eerste programmeerbare elektronische computer, de Colloseus, er tijdens de oorlog gebouwd om de Lorenz-codering te breken. In de film komt dit niet aan bod (hoewel Turings inzichten er essentieel voor waren).
‘The imitation game’ heeft gelukkig ook veel goeds te bieden. De makers hebben de film bijvoorbeeld doorspekt met het besef dat het niet puur ging om een academische puzzel, maar om levens – wat vandaag de dag nog weleens wordt vergeten bij de behandeling van Enigma en het breken ervan. De belangrijkste bijdrage van ‘The imitation game’ is dat het grote publiek kennismaakt met het leven en werk van een van de belangrijkste informatici uit de geschiedenis. Al met al zeker de moeite van het kijken waard.
