It’s the culture, stupid

Als u een slag in de lucht zou moeten doen, waar in de lijst van landen die R&D fiscaal het meest gunstig behandelen zou u Nederland zetten? Ik had het op een lage middenmoter gehouden, denk ik. Uit een onderzoek van accountant- en adviesbureau KPMG blijkt echter alleen Australië het beter te doen. Althans, als je alleen landen meetelt op een vergelijkbaar ontwikkelingsniveau: onze directe Westerse concurrenten, zeg maar. Uit hetzelfde onderzoek blijkt Nederland voor niet-financiële bedrijven fiscaal gezien het beste vestigingsklimaat van Europa te hebben en het op twee na beste ter wereld.

Deze belangrijke financiële randvoorwaarden ten spijt dreigt Nederland uit de top tien meest innovatieve economieën te kukelen. Akkoord, het laatste zetje van plaats acht naar tien kwam door aantasting van de bankensector en daarmee de toegang tot kapitaal, maar al jaren achterblijvende R&D-investeringen wijzen erop dat het Nederlandse kennisintensieve bedrijfsleven overduidelijk geen gebruik heeft willen maken van zijn bevoorrechte positie. Buitenlandse companies verdringen zich trouwens ook niet om zich hier te vestigen, maar dat zou een pr-kwestie kunnen zijn. Nederland en lage belastingdruk worden tenslotte niet vaak in een mond genoemd.

Voordat het onlangs kopje onder ging, wist het Innovatieplatform nog net zijn afgestofte oplossing op tafel te gooien: het selectieve industriebeleid. Het concept vindt gehoor in politiek Den Haag, maar mij lijkt de strijd beslist nog niet gestreden (zie pagina 6). Er zal een scheidslijn ontstaan tussen hen die geen heil zien in overheidsgestuurde innovatie (want innovatie laat zich per definitie niet sturen) en hen die daar wonderen van verwachten (want Singapore kan het ook).