Fundamentele onderzoekers schrikken wakker

Koesterden fundamentele onderzoekers de hoop dat zij gehoor zouden vinden bij de topteams? Of hebben ze zitten slapen? Al sinds het begin van het jaar is duidelijk dat het kabinet via de topsectoren de financiering van wetenschappelijk onderzoek niet alleen kortwiekt, maar ook wil koppelen aan economisch gewin. Maar pas nu de resultaten van maatschappelijke consultatierondes zo‘n beetje bij minister Verhagen op het bureau liggen, klinken her en der protesten. Blijkbaar hebben de fundamentele stemmen geen gehoor gevonden bij de topteams.

Het meest recente tegengeluid is dat van De Jonge Akademie, onderdeel van de Koninklijke Nederlandse Akademie, gisteren in NRC Handelsblad. ’De geplande budgetverschuiving van fundamenteel naar toepassingsgericht onderzoek betekent dat we een zeer goed systeem (onderzoek) aantasten in een poging om een minder goed werkend systeem (innovatie) te verbeteren‘, schrijven drie jonge onderzoekers in de krant. Bovendien leunen technologische doorbraken vaak op fundamenteel werk, ook al zitten er decennia tussen ontdekking en marktintroductie. Welk type onderzoek nu leidt tot commerciële succes is niet duidelijk – innovatie laat zich niet plannen – dus is het niet verstandig topsectoren aan te wijzen.

De Jonge Akademie stelt voor een deel van het topsectorgeld te oormerken voor fundamenteel onderzoek. Ook vindt zij dat het bedrijfsleven zelf dient te investeren; een bedrijf als ASML heeft geen steun nodig, maar valt wel onder een topsector. ’Misschien belemmeren zulke gelden juist private investeringen‘, aldus de brief.