Author:
Paul van Gerven is redacteur van Bits&Chips.
Reading time: 3 minutes
Discussies in de PV-arena hebben vaak wel iets politieks. Pragmatisme zou de debatten moeten leiden, maar in de praktijk blijken persoonlijke voorkeuren nog minder buigzaam dan de feiten zelf. En dus moet er een alwetend veronderstelde kracht aan te pas komen om het pleit beslechten. De markt, in dit geval.
Neem de conflicterende visies van zonne-energieveteranen Peter van der Vleuten en Gosse Boxhoorn. Verderop in dit nummer schrijft Van der Vleuten de geplande Limburgse PV-productieketen van Boxhoorn en zakenpartners bij voorbaat af. De Eindhovense ondernemer, een ingegraven dunnefilmman, ziet weinig in zonnecellen van kristallijn-siliciumplakken en al helemaal niets in PV-productie in Europa – dat is een Aziatische aangelegenheid. Boxhoorn is afwezig in deze solareditie van Bits&Chips, maar Jef Poortmans zit helemaal op zijn lijn. De baas van Imecs zonnecelprogramma voorziet juist een lang en gelukkig leven voor kristallijn silicium en moedigt Europa aan om te gaan produceren.
De tegenstelling is een oude. De opkomst van dunnefilmtechnologie wordt al twintig jaar geprofeteerd, maar nog altijd domineert kristallijn silicium. Pikant is dan wel weer dat uitgerekend de grootste PV-fabrikant dunnefilmcellen maakt, van cadmiumtelluride welteverstaan. First Solar dankt zijn opkomst echter mede aan de hoge siliciumprijzen van een paar jaar geleden. Inmiddels is de productiecapaciteit van silicium veel beter in balans met de vraag en zit het dunnefilmsegment weer in het defensief.
Een van de sterke punten van Boxhoorns businessmodel is dat hij zich met een eigen siliciumfabriek indekt tegen dergelijke ellende. Mocht de PV-industrie besluiten een nog harder groeitempo aan te nemen dat de siliciumindustrie niet kan bijhouden – geen ondenkbaar scenario – dan hoeft Boxhoorn niet te bedelen bij zijn leverancier om een paar wafers. Fundamenteel is er daarentegen geen beperking aan de aanvoer van silicium, het op een na meest voorkomende element in de aardkorst. De meeste constituenten van de dunnefilmtechnologieën zijn aanzienlijk zeldzamer. Imecs roadmap, ten slotte, voorziet silicium cellen die zo dun en kwetsbaar zijn dat ze direct op een drager moeten worden gefabriceerd. Het lijkt weinig efficiënt glazen platen met een dun laagje silicium vanuit Azië hierheen te verschepen, zeker als de transportkosten stijgen door een hoge olieprijs. Om over complete modules maar te zwijgen.
In al zijn wijsheid zal de markt daarom heus wel een prominent aandeel voor kristallijn silicium gereserveerd houden, en Europa kan daar best van meeprofiteren als het het grootkapitaal weer naar het westen kan laten kijken. Voor PV-achterblijver Nederland ligt echter een grotere kans in een ander deel van de solarketen in het verschiet – daarin heeft Van der Vleuten wel gelijk.
Het succes van kristallijn silicium staat dunnefilm in een groeimarkt maar nauwelijks in de weg. Efficiënties beginnen ondertussen waardes aan te nemen die horen bij concurrerende panelen, ook als de siliciumprijzen laag zijn, terwijl de vruchten van schaalvergroting nog maar nauwelijks zijn geplukt. Grondstoffen vormen een probleem op middellange termijn, maar er loopt al onderzoek om relatief zeldzame door minder zeldzame elementen te vervangen. Nu nog een eindsprint in de productietechniek en de langverwachte inhaalslag van dunnefilm lijkt een feit. Een dergelijk scenario is ideaal voor de Brainport-regio, met een traditionele sterkte in machinebouw, om op aan te haken.
