30 miljoen voor Nederlandse deelname aan Square Kilometre Array

Nederland trekt dertig miljoen euro uit voor deelname aan de Square Kilometre Array (Ska), de grootste en meest gevoelige radiotelescoop ter wereld. Daarnaast stelt de regering 108 miljoen beschikbaar voor vernieuwende projecten binnen de Nationale Wetenschapsagenda, 55 miljoen voor strategische onderzoekssamenwerking via sectorplannen en vijf miljoen voor meer academische diversiteit. Dat heeft minister Van Engelshoven (OCW) bekendgemaakt in een Kamerbrief waarin ze haar visie, ambities en beleid op het gebied van wetenschap schetst voor de komende vier jaar.

Negen multinationale consortia leggen momenteel de laatste hand aan het ontwerp van de Ska. In West-Australië en Zuid-Afrika komen honderden satellietschotels en duizenden antennes. Het instrument gaat de eerste beelden produceren uit de tijd waarin de vroegste sterren ontstonden en kan daarmee zorgen voor fundamentele doorbraken. Het begin van de bouw staat gepland voor 2021. Met de dertig miljoen van de overheid kan Nederland op 12 maart aanschuiven in Rome, wanneer de internationale partners het Ska-verdrag ondertekenen. Daarnaast maakt Nederland kans om het Europese datacentrum voor de megaradiotelescoop te hosten.

Astron coördineert de Nederlandse bijdrage aan de Ska. Het radioastronomie-instituut uit Dwingeloo leidt de groep die de West-Australische antennestations ontwikkelt naar ontwerp van de Lofar-telescoop. Daarnaast speelt het een belangrijke rol in twee andere consortia die werken aan oplossingen voor de verwerking van de petabit aan data die de antennes elke seconde produceren. ‘Binnen het project hebben we afgesproken dat de deelnemende landen een evenredig aandeel krijgen in de contracten voor de bouw’, aldus Michiel van Haarlem, hoofd van het Ska Office Netherlands bij Astron. ‘Nederlandse bedrijven en instituten maken een goede kans om onderdelen en slimme software te leveren voor de telescoop.’